Mijn werkervaring als psycholoog in het Arubaanse onderwijs

Sinds augustus 2017 ben ik als psycholoog werkzaam in het onderwijs op Aruba. Tijdens mijn studietijd voelde ik al de kriebels om in het buitenland te gaan werken. Toen mijn vriend en ik allebei een baan op Aruba kregen aangeboden, dachten we meteen: let’s do this! Ondanks dat we allebei geen woord Papiamento spraken en nog nooit in het Caribisch gebied waren geweest, stapten we een paar maanden later in het vliegtuig. Op naar een nieuw avontuur!

Gebrek aan psychologen
De afgelopen twee jaar heb ik op veel verschillende scholen gewerkt (basisscholen, middelbare scholen en het middelbaar beroepsonderwijs). Mijn belangrijkste taken waren: het geven van individuele behandeling aan jongeren, het uitvoeren van intelligentieonderzoek en het opzetten van de zorgstructuur in het onderwijs. Mijn komst naar het eiland werd gewaardeerd, want ik merkte dat ik bij elke nieuwe school of organisatie steeds weer met open armen werd ontvangen. “Dank je wel dat je er bent! We hebben mensen zoals jij heel hard nodig op het eiland.”Er is hier namelijk een groot tekort aan zowel basis- als GZ-psychologen.

One happy island?
Aruba is een eiland in het Caribische gebied, met 115.000 inwoners. Het eiland is ongeveer net zo groot als Texel. Ondanks dat het een relatief klein eiland is, zijn er in totaal 70 verschillende nationaliteiten. In de toeristensector wordt dit tropische eiland gepromoot als ‘One Happy Island’, zoals ook op alle Arubaanse nummerplaten staat. Het is een mooie slogan, maar deze lijkt vooral voor de Amerikaanse toeristen van toepassing te zijn, die het hele jaar door in groten getale naar het eiland toestromen. Maar de dagelijkse realiteit is voor veel Arubaanse kinderen en jongeren helemaal niet zo happy. En dat contrast, is groot. Heel groot.

Groot contrast
Regelmatig ga ik na een werkdag met een gevoel van onmacht naar huis toe. Ik vind het schrikbarend hoeveel traumatische gebeurtenissen de jongeren op dit eiland al op jonge leeftijd hebben moeten doorstaan. Er is hier veel sprake van huiselijk geweld, seksueel misbruik en andere problematieken. Tegelijkertijd vind ik het zo moeilijk dat ik als psycholoog maar de beperkte middelen in handen heb om ze écht goed te kunnen helpen. Ik bied ze een luisterend oor, geef ze een veilig gevoel en ik focus me op het versterken van hun veerkracht. Het vertrouwen in de mens, in anderen, is voor mij door deze werkervaring in een ander daglicht komen staan. Aruba is een klein eiland, waardoor de ‘verhalen’ van iedereen al gauw op straat terecht komen via het roddelcircuit. Bijna élke jongere die ik heb gesproken, heeft veel moeite om zich open te stellen voor anderen. Hun vertrouwen is in het verleden te vaak beschadigd, waardoor ze een muurtje om zich heen hebben gebouwd. Ik vind het daarom bijzonder dat ze mij in vertrouwen durfden te nemen tijdens de gesprekken, en dat ik ze heb mogen helpen bij het verwerken van hun pijn, teleurstellingen, angsten en verdriet.

Taal en cultuur
Vanaf mijn eerste werkdag merkte ik dat het voor mij noodzakelijk was om zo snel mogelijk het Papiamento onder de knie te krijgen. Tijdens de pauze speelde ik een balspel met een kleuter, en ondertussen leerde ik mijn eerste woorden van deze taal. De taal is eigenlijk best een ingewikkeld onderwerp op Aruba. Er worden hier namelijk 4 verschillende talen gesproken: Papiamento, Engels, Spaans en soms Nederlands. De Arubaanse bevolking waardeert het enorm als je investeert in het leren van hun taal. Daarnaast is het erg leuk om door het volgen van taalles, meer te leren over de normen, waarden en gebruiken van de Arubaanse cultuur.Een vergadering is hier namelijk niet compleet zonder ‘bolo’ (Arubaanse cake). Dat maakt overleggen toch een stuk gezelliger!Regelmatig ben ik me ervan bewust dat niet alleen de Nederlandse taal, maar ook de Nederlandse cultuur dieper in mijzelf zit geworteld, dan dat ik van tevoren had gedacht. Zo had ik een leerling in behandeling vanwege een zware depressie. Na een gesprek met haar vader bleek dat hij de depressie als volgt verklaarde: zijn dochter is bezeten door de duivel en daarom heeft een psychologische behandeling geen zin. Dit zijn momenten waarop ik me realiseer dat het veel invloed heeft waar je bent geboren, met welk geloof je wordt opgevoed en welke opvattingen in een cultuur als normaal worden gezien.

Terug naar Nederland
Na een periode van twee jaar, hebben mijn vriend en ik besloten om deze zomer weer terug te keren naar Nederland. De ervaring om als psycholoog in het buitenland te werken, is voor mij onbetaalbaar geweest. Met een gevoel van dankbaarheid stap ik straks weer in het vliegtuig. Deze buitenlandse werkervaring heeft me, zowel op persoonlijk als professioneel gebied, veel opgeleverd. Masha masha danki voor alle ervaringen die ik heb mogen opdoen. Ik hoop dat ik mijn steentje heb kunnen bijdragen aan de toekomst van de jongeren op dit prachtige eiland. Want zij, zij zijn de toekomst van Aruba. En daar moeten we zuinig op zijn.

Wil jij ook een blog schrijven over hoe jij jouw werk ervaart als psycholoog om anderen te inspireren en te motiveren? Stuur dan een mail naar blog@aandeslagalspsycholoog.nl