Hoe goed kent de psycholoog zichzelf?

Ik ben Hanneke Dunnink en ben o.a. wijkverpleegkundige, coach, moeder, theatersporter, hardloper en studente gezondheidspsychologie. Naar aanleiding van een artikel dat ik schreef op LinkedIn ben ik gevraagd of ik wil bloggen voor Vlokhoven trainingen over mijn ervaringen als psychologie student. Ik zal in de komende blogs gaan vertellen hoe ik studeren combineer met de rest van mijn drukke leven en waarom ik gekozen heb voor deze studie. Ook wil ik jullie meenemen in dingen waar ik tegenaan loop in de weg naar een baan als psycholoog. Ik heb ideeën genoeg

”Hoe goed kent een psycholoog zichzelf eigenlijk? Die vraag stel ik mezelf de laatste tijd vaak”

Opleiding tot coach

In mijn opleidingen tot coach werd er vooral aandacht besteed aan wie jezelf bent als coach. Wat is je geschiedenis, welke invloed heeft dat gehad op je ontwikkeling? Wat zijn je meest gebruikte copingstrategiën, je grootste angsten, dromen en allergieën. Ik ben compleet binnenstebuiten gekeerd. Een intensief proces die er onder andere voor heeft gezorgd dat ik veel beter in staat ben om kritisch naar mezelf te kijken en te reflecteren op mijn handelen in gesprekken met de cliënt. Ik herken de emoties bij cliënten en durf ernaar te vragen en die gevoelens ruimte te geven, omdat ik mijn eigen pijn grotendeels heb verwerkt of geaccepteerd. En ik herken wanneer er sprake is van overdracht of tegenoverdracht. En dat is vrij essentieel in je rol als hulpverlener. Het zorgt ervoor dat ik op metaniveau kan zien wat er gebeurt. Wat gebeurt hier dat de cliënt zo op mij reageert en andersom? Raakt dit een onverwerkte pijn van mij? Een irritatie? Doet de cliënt me aan mijn vervelende baas denken? Of schiet de cliënt nu in de kindrol omdat ik op zijn moeder lijk?

Studie psychologie

Nu ben ik al een tijdje bezig met de studie (Gezondheids)psychologie aan de Open universiteit. Nog een paar statistiekvakken en ik kan beginnen aan mijn Master. De module psychologische gespreksvoering heb ik bijna afgerond. Tijdens de bijeenkomsten viel me op hoeveel medestudenten emoties uit de weg gaan uit angst dat de cliënt gaat huilen, boos wordt enz. Ik sprak erover met een aantal mensen waarbij ik erachter kwam dat ze eigenlijk zelf met nog zoveel onverwerkte zaken kampten. Dat ze bang waren om geconfronteerd te worden met hun eigen emoties en zonder dat ze het door hadden daarmee de gesprekken blokkeerden. Meerdere keren heb ik bij de docent aangegeven dat het me verbaast hoe weinig aandacht er wordt besteed aan de psychologie van de psycholoog.

Toen ik mijn hulpverleningsgesprekken moest verwerken in een verslag, besloot ik er een situatie uit te pakken waarbij ik op tegenoverdracht stuitte. Ik vertelde uitgebreid wat er bij mij gebeurde en hoe ik dacht dat dat kwam. De docent vond het zo goed dat ik dit benoemde dat ze met collega docenten gaat overleggen of het geen vast onderwerp moet worden in de module. Dat lijkt me een mooi begin!

Take home message

Theoretisch gezien zijn psychologen goed opgeleid. Ze kennen heel goed de juiste gesprekstechnieken en kunnen goed analyseren hoe de cliënt denkt, doet en voelt. Wil je als psycholoog jezelf onderscheiden van de rest en de cliënt nog net een beetje verder helpen? Zorg dan dat je je eigen proces hebt doorgemaakt en weet hoe je zelf denkt, doet en voelt. Alleen dan kun je vanuit echtheid, empathie en nabijheid de cliënt helpen in zijn proces.